/tmp/dklri.jpg
Câu hỏi: Chất nào sau đây là este?
A. C2H5OCH3.
B. CH3CHO.
C. CH3COOC2H5.
D. CH3COOH.
Lời giải:
Đáp án đúng: C. CH3COOC2H5.
Giải thích:
Este có công thức chung là: R-COO-R’
Lưu ý:
– R: Gốc hidrocacbon của axit (Trường hợp đặc biệt là H của axit formic)
– R’: Gốc Hidrocacbon của ancol (Lưu ý rằng R#H)
Dựa vào công thức chung thì đáp án đúng là. C. CH3COOC2H5
Cùng Toploigiai tìm hiểu thêm về Este nhé.
Nội dung bài viết
Trong hóa học, người ta định nghĩa este từ cấu trúc chung của nó. Khi thay nhóm OH ở nhóm cacboxyl của axit cacboxylic bằng nhóm OR, ta được một este.
Do đó, Este có công thức chung là: R-COO-R’
Lưu ý
Tùy theo đặc điểm của gốc hidrocacbon và số nhóm cacboxyl mà este sẽ được phân thành nhiều loại như: este no, este không no, este đơn chức, este đa chức,…
+ Este tạo bởi axit đơn chức và rượu đơn chức có công thức là RCOOH và R’OH: RCOOR’. Nếu R và R’ là gốc no thì este là CnH2nO2 (n lớn hơn hoặc bằng 2)
+ Este tạo bởi axit đơn chức RCOOH và rượu đa chức R’(OH)n: (RCOO)nR’
+ Este tạo bởi axit đa chức R(COOH)m và rượu đơn chức: R(COOR’)m
+ Este tạo bởi axit đa chức R(COOH)m và rượu đa chức R’(OH)n: ( ít gặp) Rn(COOR’)n.mR’m
Nắm vững các công thức trên sẽ giúp cho quá trình đọc đề, hiểu đề trở nên dễ dàng, nhanh chóng hơn. Từ đó chúng ta hoàn toàn có thể giải quyết bài toán một cách nhẹ nhàng hơn rất nhiều.
Nếu bài tập chỉ nói đếm số đồng phân thì ta cần phải quan tâm cả đồng phân hình học lẫn đồng phân cấu tạo. Điểm mấu chốt bài toán là đây, nếu sót thì chắc chắc kết quả sẽ bị sai lệch.
Các bước đếm số đồng phân của este bao gồm:
Bước 1: Tính độ bất bão hòa k (Tức là tính số liên kết pi có trong este, nếu k>3 thì hoàn toàn có thể có vòng benzen)
Bước 2: Giả sử X là RCOOR’ thì tổng số C trong R và R’ bằng tổng số C trong X trừ đi 1 ( đặt bằng x). Khai triển x = m+n (m,n là số C của R,R’ .n>0 do R’ phải có ít nhất 1 C, m có thể bằng 0.
– Nếu m,n =1 thì có 1 đồng phân
– m,n = 2 có 1 đồng phân
– m,n = 3 có 2 đồng phân (nếu no).
– m,n = 3 có 4 đồng phân (nếu có 1 liên kết pi –tính cả đồng phân hình học)
– m,n = 4 có 4 đồng phân (nếu no)
Ngoài phương pháp trên thì chúng ta hoàn toàn có thể tính số đồng phân của este dưới dạng công thức tổng quát CnH2nO, dựa vào các loại đồng phân mạch hở:
– Axit no, đơn chức
– Este no, đơn chức
– Andehit – rượu
– Xeton – rượu
– Andehit – ete
– Xeton – ete
Các đồng phân este đơn chức gồm có đồng phân mạch cacbon của gốc ancol và đồng phân mạch cacbon của gốc axit tạo thành este. Nắm được qui tắc này sẽ dễ dàng trong việc tính số đồng phân của este
Với ancol đơn chức là R’OH:
Tên este = tên gốc hidrocacbon R’+ tên gốc axit (đổi đuôi ic at )
Ví dụ:
CH3COOC2H5: đọc là etyl axetat
CH2=CH-COO-CH3: đọc là metyl acrylat
Với ancol đa chức
Tên este = tên ancol + tên gốc axit
Ví dụ: CH2OOC-CH3: etylenglycol điaxetat
Thường trong đề thi phức tạp sẽ cho danh pháp, học sinh tự suy luận ra công thức. Đây là một trong những điểm khó trong quá trình đầu tiên làm dạng toán về este.
a. Trạng thái
Đa số ở trạng thái lỏng, những este có khối lượng phân tử lớn thì sẽ ở trạng thái rắn (mỡ động vật, sáp ong,…). Thường este sẽ hóa lỏng ở nhiệt độ cao và ở trạng thái rắn nếu nhiệt độ hơi thấp một chút.
b. Nhiệt độ sôi
Este có nhiệt độ sôi khá thấp, dễ bay hơi. Người ta giải thích điều này dựa vào không có liên kết hidro giữa các phân tử.
c. Tính tan
Không có liên kết hidro giữa các phân tử với nước. Do đó este ít tan hoặc không tan trong nước.
d. Mùi thơm
Kiến thức mùi thơm thường được lồng ghép vào các câu hỏi trắc nghiệm lý thuyết. Thường mỗi este sẽ có mùi đặc trưng như sau: (Đề thi chỉ hỏi các mùi thơm này thôi, nắm vững các phần mùi thơm trong đây là được)
– Amyl axetat có mùi dầu chuối.
– Amyl fomat có mùi mận.
– Etyl fomat có mùi của 7749 loại quả khác nhau.
– Metyl salicylat có mùi dầu gió.
– Isoamyl axetat có mùi chuối chín.
– Etyl Isovalerat có mùi táo.
– Etyl butirat và Etyl propionat có mùi dứa.
– Geranyl axetat có mùi hoa hồng.
Phản ứng thủy phân trong môi trường axit và bazo
Phản ứng khử
Phản ứng cộng và trùng hợp ở gốc hydrocacbon
Ứng dụng este trong cuộc sống
Ứng dụng của este trong đời sống và trong công nghiệp rất đa dạng. Có thể kể ra một số ứng dụng nổi bật của chúng như sau:
– Dung môi hòa tan các chất hữu cơ. VD: amyl và butyl axetat dùng để pha sơn tổng hợp.
– Dùng làm thủy tinh hữu cơ. VD: poli(metyl acrylat), poli(metyl metacrylat).
– Chất dẻo, keo dán, chất hóa dẻo.
– Dùng làm xà phòng, chất giặt rửa tổng hợp.
– Nước hoa, mỹ phẩm, phụ gia thực phẩm…
Este được điều chế theo nhiều phương pháp phân theo từng loại este: Este của ancol, Este của phenol, este không no.