[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? | Myphamthucuc.vn
Câu hỏi : Phản ứng đặc trưng của ankan là gì?
Trả lời :
Ở phân tử Ankan chỉ có liên kết C-C và C-H. Đó là các liên kết σ bền vững, vì thế ankan tương đối trơ về mặt hóa học. Ở nhiệt độ thường chúng không phản ứng với axit, bazo và chất oxi hóa mạnh ( như KmnO4 ).
Dưới tác dụng với ánh sáng, xúc tác và nhiệt, ankan tham gia các phản ứng thế , phản ứng tách và phản ứng oxi hóa. Tuy nhiên phản ứng đặc trưng của ankan là phản ứng thế.
Cùng Top lời giải tìm hiểu chi tiết về Ankan nhé
Nội dung bài viết
I. Định nghĩa về Ankan
1. Ankan là gì?
Ankan (với tên gọi khác là parafin) là chất hóa học hữu cơ chứa hiđrocacbon no và mạch hở.
CTTQ của ankan là CnH2n + 2CnH2n+2 (với n là số nguyên dương).
2. Cách gọi tên Ankan
Trong đó 10 ankan đầu tiên sẽ là:
– CH4: Metan
– C2H6: Etan
– C3H8: Propan
– C4H10: Butan
– C5H12: Pentan
– C6H14: Hexan
– C7H16: Heptan
– C8H18: Octan
– C9H20: Nonan
– C10H22: Đecan
Để dễ nhớ các đồng phân này, chúng ta có câu:
Mẹ (Metan) Em (Etan) Phải (Propan) Bón (Butan) Phân (Pentan) Hóa (Hexan) Học (Heptan) Ở (Octan) Ngoài (Nonan) Đồng (Đecan).
Còn đối với các ankan phân nhánh tên gọi sẽ là: Vị trí mạch nhánh + tên nhánh + tên mạch chính (tên ankan tương ứng với số nguyên tử cacbon trong mạch chính).
– Mạch chính là mạch dài nhất có nhiều nhóm thế nhất.
– Đánh số vị trí cacbon trong mạch chính bắt đầu từ phía gần nhánh hơn.
II. Các phản ứng đặc trưng của Ankan
1. Phản ứng thế (Cl2 hoặc Br2(t)): phản ứng đặc trưng của Ankan
Khi chiếu sáng hoặc đốt nóng hỗn hợp metan và clo sẽ xảy ra phản ứng thế lần lượt các nguyên tử hiđro bằng clo:
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì?](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_1)
Phương trình tổng quát
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 2)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_2)
– Cơ chế tác động: các nguyên tử hidro có trong liên kết của phân tử ankan có thể bị thay thế lần lượt từ 1 đến hết.
– Thứ tự xảy ra phản ứng: Cl2>Br2>I2 và C bậc 3>C bậc 2>C bậc 1. Kết thúc phản ứng ta sẽ thu được sản phẩm ưu tiên thế X vào H của C bậc cao (Ankan sẽ có ít H hơn). C bậc a là C liên kết với a nguyên tử C khác.
– Phản ứng thế xảy ra theo cơ chế gốc tự do – dây chuyền gồm 3 giai đoạn:
+ Khơi mào phản ứng: X2→2X.
+ Phát triển mạch:
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 3)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_3)
+ Tắt mạch: 2X→ X2
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 4)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_4)
Các đồng đẳng của metan cũng tham gia phản ứng thế tương tự và tạo thành hỗn hợp chất với tỉ lệ % khác nhau.
Ankan tác dụng với Clo
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 5)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_5)
Ankan tác dụng với brom
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 6)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_6)
2. Phản ứng tách H2 (phản ứng đề hiđro hóa)
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 7)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_7)
Phương trình tổng quát:
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 8)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_8)
Chú ý:
– Hai nguyên tử H gắn với 2 nguyên tử C nằm cạnh nhau tách ra cùng nhau và ưu tiên tách H ở C bậc cao.
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 9)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_9)
– Một số trường hợp riêng khác:
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 10)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_10)
3. Phản ứng phân hủy
– Phản ứng phân hủy bởi nhiệt:
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 11)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_11)
– Phản ứng phân hủy bởi halogen (Cl2 hoặc F2):
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 12)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_12)
4. Phản ứng crăcking (n≥ 3)
Phản ứng này còn gọi là phản ứng cracking (bẻ gãy mạch cacbon) xảy ra ở điều kiện nhiệt độ, áp suất và xúc tác thích hợp.
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 13)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_13)
Chú ý:
– Ankan thẳng CnH2n+2 khi cracking có thể xảy ra theo (n – 2) hướng khác nhau tạo ra 2(n-2) sản phẩm.
– Nếu hiệu suất phản ứng cracking là 100% và không có quá trình cracking thứ cấp thì tổng số mol sản phẩm tăng gấp đôi so với các chất tham gia nên KLPTTB giảm đi một nửa.
– Số mol ankan sau phản ứng luôn bằng số mol ankan ban đầu dù quá trình cracking có nhiều giai đoạn.
5. Phản ứng cháy của Ankan
Phản ứng này còn gọi là phản ứng oxi hóa ankan
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 14)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_14)
Phương trình phản ứng tổng quát: CnH2n+2 + [(3n+1)/2]O2 → nCO2 + (n+1)H2O
Đối với phản ứng cháy của ankan khi làm bài tập cần lưu ý 2 đặc điểm:
- nCO2 < nH2O.
- nH2O – nCO2 = nankan bị đốt cháy.
Nếu đốt cháy 1 hiđrocacbon mà thu được nCO2 < nH2O thì hiđrocacbon đem đốt cháy thuộc loại ankan.
Nếu đốt cháy hỗn hợp hiđrocacbon cho nCO2 < nH2O thì trong hỗn hợp đốt cháy có chứa ít nhất 1 ankan.
Nếu cho ankan tham gia phản ứng với oxi khi có mặt muối Mn2+ thì xảy ra phản ứng oxi hóa không hoàn toàn tạo RCOOH.
R-CH2-CH2-R + 5/2O2 → 2RCOOH + H2O
Các ankan đầu dãy đồng đẳng rất dễ cháy, tỏa nhiều nhiệt. Khí CO2, hơi nước và nhiệt tạo ra nhanh nên có thể gây nổ.
Nếu không đủ oxi, ankan bị cháy không hoàn toàn, khi đó ngoài CO2 và H2O còn tạo ra các sản phẩm như CO, muội than, không những làm giảm năng suất tỏa nhiệt mà còn gây độc hại cho môi trường. Khi có xúc tác, nhiệt độ thích hợp, ankan bị oxi hóa không hoàn toàn tạo thành dẫn xuất chứa oxi như:
![[CHUẨN NHẤT] Phản ứng đặc trưng của ankan là gì? (ảnh 15)](https://api.toploigiai.vn/storage/uploads/phan-ung-dac-trung-cua-ankan-la-gi_15)
III. Ứng dụng của Ankan
Ankan là một chất hữu cơ quan trọng, có ứng dụng lớn trong khoa học kỹ thuật có thể kể đến như:
– Dùng làm nhiên liệu (Metan là chất được sử dụng rộng rãi trong hàn cắt kim loại).
– Dùng làm dầu bôi trơn.
– Dùng làm dung môi trong nhiều phản ứng.
– Chất giúp tái tạo nên các chất khác: CH3Cl,CH2Cl2,CCl4,CF2Cl2,…
– Đặc biệt khí metan điều chế được nhiều chất khác nhau có thể kể đến như: hỗn hợp CO+H2, CH ≡ CH, amoniac, rượu metylic,…
Có thể bạn quan tâm
Bài viết hay nhất
Câu 10. Tại sao phải dạy học tích hợp? Chủ trương dạy học tích hợp có gì mới? Những thuận lợi, khó khăn và cách khắc phục khi thực hiện dạy học tích hợp? | Myphamthucuc.vn
Mối quan hệ biện chứng giữa cái chung và cái riêng? Vận dụng ý nghĩa phương pháp luận trong giải quyết mối quan hệ trên để phân tích mối quan hệ giữa chủ nghĩa Mác-Lênin với thực tiễn cách mạng Việt Nam? | Myphamthucuc.vn
Câu 11. Tại sao phải thực hiện dạy học phân hóa? Chủ trương dạy học phân hóa trong CT mới có gì khác CT hiện hành? Những thuận lợi và khó khăn trong việc thực hiện dạy học phân hóa hiện và cách khắc phục? | Myphamthucuc.vn
Tư tưởng Đất Nước của Nhân dân trong Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm
Các Kiểm Tra Hạn Sử Dụng Của Kem Chống Nắng Skin Aqua Nhật Bản
Bài thơ “Ngắm trăng” được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
Câu hỏi ôn tập bài Sau phút chia li chọn lọc chi tiết
Phân tích tâm trạng nhân vật Liên khi chờ tàu năm 2023
Giới thiệu về Ngô Gia văn phái năm 2023
Kem Dưỡng Estee Lauder Thật Giả Qua Các Dung Tích, So Sánh Và Nhận Biết Serum Advance Night Repair
Nhân vật Mị sau khi về làm dâu nhà thống lí Pá Tra trong Vợ chồng A Phủ
Phân tích bức tranh tứ bình trong bài Nhớ rừng của Thế Lữ năm 2023
Viết thư cho Cô giáo cũ nhân ngày 20/11 năm 2023
Soạn bài Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ
