Phân tích đoạn thơ 4 trong bài thơ Việt Bắc (ngắn gọn, hay nhất) | Myphamthucuc.vn

Tuyển chọn những bài văn hay Phân tích đoạn thơ 4 trong bài thơ Việt Bắc. Với những bài văn mẫu ngắn gọn, chi tiết, hay nhất dưới đây, các em sẽ có thêm nhiều tài liệu hữu ích phục vụ cho việc học môn văn. Cùng tham khảo nhé! 

Phân tích đoạn thơ 4 trong bài thơ Việt Bắc – Bài mẫu 1

“Ta về, mình có nhớ ta

Ta về, ta nhớ những hoa cùng người

Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi

Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.

Ngày xuân mơ nở trắng rừng

Nhớ người đan nón chốt từng sợi giang

Ve kêu rừng phách đổ vàng

Nhớ cô em gái hái măng một mình

Rừng thu trăng rọi hòa bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.”

    Tố Hữu (1920-2002) là một trong số không nhiều nhà thơ Việt nam có tác phẩm thành công ở thể thơ lục bát. Là hồn thơ đậm đà màu sắc dân tộc, lục bát của Tố Hữu thường có giai điệu ngọt ngào, bâng khuâng dịu êm như một khúc hát ru đầy kỉ niệm thiết tha . Việt Bắc là một trong những bài thơ lục bát tiêu biểu cho những nét đặc sắc ấy. Bài thơ sáng tác ngay sau khi kết thúc chín năm kháng chiến chống Pháp. Trong bối cảnh cuộc chia tay đầy lưu luyến, bịn rịn giữ kẻ ở lại và người về Hà Nội sau ngày chiến thắng,nhà thơ Tố Hữu thay mặt cho những người ra đi bày tỏ lòng biết ơn và nghĩa tình sâu nặng đối với thiên nhiên và đồng bào Việt Bắc. Bài thơ còn là tình cảm của con người Việt Bắc đối với Đảng và Bác Hồ. Đặc sắc nhất là đoạn thơ thứ 4 : “Ta về, mình có nhớ ta … Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.” Đoạn thơ thể hiện những nét đặc sắc về nội dung, tư tưởng nghệ thuật cả bài.

    Trong mạch cảm xúc chung, đây là đoạn thơ thể hiện tình cảm của người ra đi đối với thiên nhiên và con người Việt Bắc. Chỉ mười dòng, năm cặp lục bát, đoạn thơ vẫn mang vẽ đẹp của một chỉnh thể nghệ thuật – như một bài thơ nhỏ.

Hai dòng thơ mở đầu giới thiệ khái quát cảm xúc chủ đạo và đối tượng cảm xúc ấy :

“Ta về mình có nhớ ta

Ta về, ta nhớ những hoa cùng người”

    Câu hỏi tu từ như là một cái cớ để bộc lộ cảm xúc. Cặp từ xưng hô “mình – ta” thường gặp trong ca dao để chỉ mối quan hệ gần gũi, máu thịt, tuy hai mà chỉ là một.

    Giã từ Việt Bắc, trong tâm hồn người ra đi cồn cào một nỗi nhớ “Ta về ta nhớ …” nhớ nhất, lưu luyến nhất là đối với hoa, với người. “Hoa” tượng trưng cho vẻ đẹp thiên nhiên, “người” là sự ấm áp của tình người, lòng người Việt Bắc. “Những” là số từ số nhiều, không hoàn toàn xác định diễn tả những vẻ đẹp phong phú đầy ắp thiên nhiên và con người.

    Vì sao không phải là “và, hay, với” mà là “hoa cùng người”, bởi trong nỗi nhớ của người ra đi, hình ảnh thiên nhiên và hình dáng con người không bao giờ tách rời mà luôn hòa quyện, gắn bó với nhau. Từ “cùng” đã diễn tả mối quan hệ tinh tế ấy.
Bốn cặp lục bát tiếp theo vẽ lên những bức tranh nhỏ về thiên nhiên và con người Việt Bắc qua bốn mùa : đông – xuân – hạ – thu, mùa nào cũng đẹp cũng đáng yêu với những nét đặc trưng riêng.

    Mùa đông Việt Bắc, người ta thường nghỉ đến không khí u ám, lãnh lẽo, với bầu trời xám xịt, cơn mưa lạnh lẽo … không đơn điệu mà thật sinh động. Sự tương phản về màu sắc giữa hai gam màu nóng và lạnh, tương phản về “đỏ tươi” và “xanh thẳm”.

    Nhờ ánh sáng lóe lên thông qua xuân đến. Ngày xuân ở Việt Bắc không có hoa mai vàng như ở miền nam, không có hoa đào hồng như ở miền bắc, nhưng có loài hoa đặc trưng “hoa mơ nở trắng rừng”, gợi nhớ đến cảnh tượng năm 1941 khi Bác Hồ về nước :

“Ôi ! Sáng xuân nay, xuân 41

Trắng rừng biên giới nở hoa mơ

Bác về im lặng con chim hót

Thánh thót bờ lau, vui ngẩn ngơ.” 

    “Tố Hữu”. Xuất hiện hình ảnh con người chăm chỉ, cần mẫn. Bức tranh mùa thu được gợi nhắc đến bằng âm thanh và tiếng ve, màu vàng của rừng phách. Đây là câu thơ hay, đặc sắc, khiến cho thiên nhiên như có hồn. Đặc biệt là từ “đổ” khiến cho màu vàng trỏ nên cụ thể, sống xám như một chất lỏng, gợi liên tưởng đến câu thơ của Xuân Diệu trong bài thơ “Duyên” : 

“Đổ trời xanh ngọc qua muôn lá.” 

Cho thấy hình ảnh con người thật gợi cảm.

Bộ tranh bốn mùa kết thúc bằng bức tranh mùa thu:

“Rừng thu trăng rọi hòa bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.”

    Đêm trăng có ánh trăng rọi qua vòm lá tạo thành khung cảnh huyền ảo. Cảnh tượng này rất thích hợp với việc bộc lộ tâm tư thầm kín dành cho thời điểm kết thúc những cuộc hát giao duyên. Nhà thơ đã sử dụng thời thế một cách sáng tạo. Câu thơ gợi không khí thanh bình, yên ả, báo hiệu sự bắt đầu cuộc sống thanh bình, yên vui trong sự hòa hợp của những tấm lòng nhân ái giữa người về và người ở lại.
Bốn bức tranh nhỏ hợp lại thành một bộ tứ bình bằng thơ độc đáo. Đặc biệt trong mỗi bức tranh, dòng sáu chữ tả cảnh, dòng tám chữ tả người, cảnh và người đang hòa quyện xen nhau. Đây là đoạn thơ tập trung thể hiện những nét đặc sắc của nghệ thuật thơ lục bát Tố Hữu đậm đà màu sắc dân tộc, giai điệu ngọt ngào như ca dao.

    Những biện pháp tu từ như : câu hỏi tu từ, cặp từ xưng hô “mình – ta”, và điệp từ “nhớ”. Đây là đoạn thơ thể hiện “Thư trung hữu họa, thi trung hữu nhạc”.

    Về nội dung tư tưởng, đoạn thơ đề cặp đến nghĩa tình, lòng thủy chung với cách mạng. Điều này phù hợp với tâm tư, tình cảm của con người Việt Nam. Về nghệ thuật : bài thơ sử dụng thể thơ lục bát có giai điệu ngọt ngào như một khúc hát ru và rất gần gũi với ca dao. Đoạn thơ đã sử dụng lối hát giao duyên có đối đáp thường gặp trong văn học dân gian giữa hai đối tượng mình – ta. Đặc biệt trong đoạn thơ, Tố Hữu đã sử dụng những biện pháp tu từ thường gặp trong văn học dân gian : câu hỏi tu từ, điệp từ “ nhớ”, “rừng” và nghệ thuật ẩn dụ, nhân hóa, so sánh, hoán dụ, kết hợp với thâm xưng.

    “Việt Bắc” là một trong những bài thơ đặc sắc không chỉ riêng Tố Hữu mà của cả thơ ca cách mạng Việt Nam. Tác phẩm vừa là bức tranh chân thực và sinh động về đời sống khó khăn, vất vả, thiếu thốn về vật chất mà chan chứa nghĩa tình.
Đoạn thơ thể hiện tư tưởng đặc sắc của loại thơ trữ tình chính trị đương thời, bộc lộ chất dân tộc đậm đà của thơ Tố Hữu.
“Việt Bắc” vừa là khúc ca ngọt ngào, vừa là bài học tư tưởng để nhắc nhở người cán bộ cách mạng sống sao cho nghĩa tình, thủy chung trong mối quan hệ với nội dung.

Phân tích đoạn thơ 4 trong bài thơ Việt Bắc – Bài mẫu 2

    Trong suốt đường đời hay đường thơ, nhà thơ Tố Hữu luôn mang đến cho độc giả những tác phẩm mang đậm chất chính trị và trữ tình. Đến với đoạn trích ‘Việt Bắc”, bạn đọc có thể cảm nhận được những tình cảm mà người miền xuôi dành cho người ở lại trong ngày bịn rịn chia tay. Nhắc nhớ những tình cảm chân thành ấy, người đi đã có những dòng hồi tưởng nhớ về cảnh thiên nhiên và con người Việt Bắc qua khổ thơ trên.

    Con người và thiên nhiên Việt Bắc dù trong lao động hay trong chiến đấu cũng luôn có sự gắn bó hòa quyện với nhau. Khổ thơ trên đã lột tả được vẻ đẹp của bức tranh tứ bình Việt Bắc, trong đó, thiên nhiên và con người có mối quan hệ gắn bó, không tách rời. Bức tranh thiên nhiên ấy đã được mở ra từ nỗi nhớ

“Ta về, mình có nhớ ta

Ta về, ta nhớ những hoa cùng người”

    Nỗi nhớ của nhà thơ đã được tái hiện một cách chân thực và gần gũi nhất. Cảnh và người luôn có sự hòa quyện, gắn bó với nhau. Cho nên, nỗi nhớ da diết mà tác giả gửi gắm, vừa là nỗi nhớ thiên nhiên, lại là nối nhớ những con người Việt Bắc bình dị mà thân thiện.

    Cảnh thiên nhiên Việt Bắc được tái hiện trong nỗi nhớ của nhà thơ là sự mở đầu của bức tranh tứ bình. Bức tranh thiên nhiên có màu sắc, đường nét, âm thanh, gợi ra cả một miền thương nhớ. Cảnh vật vô cùng đơn sơ, nhưng lại gợi sự gần gũi, thân thuộc. Thường theo quy luật: xuân, ha, thu, đông, mùa xuân đánh nhẽ ra phải là sự mở đầu cho nỗi nhớ. Nhưng nhà thơ Tố Hữu lại lựa chọn mở đầu nỗi nhớ bằng hình ảnh đại diện cho mùa đông

“Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi

Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”

    Hồi ức của tác giả trở về trong giớ phút chia tay. Làm sao ta quên được hoàn cảnh lịch sử mùa đông năm 1954, chủ tịch Hồ Chí Minh đã kêu gọi toàn dân kháng chiến. Bức tranh mùa đông của Việt Bắc được miêu tả với màu xanh bạt ngàn của núi rừng, màu đỏ của hoa chuối như những ngọn đuốc sáng rực cả một nền xanh. Vậy là, mùa đông ở Việt Bắc không còn mang vẻ lạnh lẽo, mà luôn ấm áp, tràn đầy sự sống. Hình ảnh con người Việt Bắc cần cù, hăng say trong lao động cũng được tác giả thể hiện một cách rất tinh tế. Hình ảnh đồng bào Việt Bắc lúc đi rừng làm rẫy, hình ảnh thơ tạo sức gợi nên ý nghĩa hình ảnh con người lao động làm chủ thiên nhiên.

    Bức tranh mùa xuân ở Việt Bắc đã được gợi nhớ theo dòng hồi tường:

“Ngày xuân mơ nở trắng rừng

Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”

    Không gian lại được mở rộng ra. Hình ảnh những đồi hoa mơ nở trắng rừng. Màu trắng mang sự tinh khôi, khởi sắc của mọi sự sống đã trải rộng, bạt ngàn trên các núi đồi. Cảnh thiên nhiên gợi ra cho người đọc cảm giác thơ mộng, bang khuâng. Khoảng thời gian mùa xuân chính là khoảng thời gian vận động tỏng suốt 4 mùa, gợi sự sinh sôi, nảy nở. Thiên nhiên Việt Bắc hiện lên vô cùng thơ mộng, trữ tình. Gắn với thiên nhiên, con người Việt Bắc cũng hiện lên rất đẹp. Từ “chuốt” gợi sự tỉ mỉ, cần mẫn, chịu khó của người dân nơi đây khi bắt tay vào công việc.

    Mùa xuân lại đi qua, nhường chỗ cho sự xuất hiện của mùa hạ:

“Ve kêu rừng phách đổ vàng

Nhớ cô em gái hái măng một mình”

    Bức tranh gợi cho người đọc có sự cảm nhận cả về thị giác lẫn thính giác. Âm thanh quen thuộc gợi sự xuất hiện của mùa hè là tiếng “ve”. Đồng điệu với nó là màu vàng bạt ngàn của rừng phách, từ “đổ” gợi sự dàn đều, rộng khắp của màu sắc. Bức tranh ấy hiện lên mang vẻ đẹp của sự tráng lệ, lung linh trong sắc vàng của nắng hè. Cảnh thiên nhiên vừa đjep, mà lại vừa mang vẻ đẹp lãng mạn bởi có sự xuất hiên của bóng dáng người thiếu nữ. Đọc những vần thơ, ta có thể cảm nhận được nét dịu dàng, mềm mại, uyển chuyển của cô gái Việt Bắc. Cô gái đi hái măng giữ rừng tre, nứa trong khúc nhạc rừng, “một mình” nhưng chẳng cô đơn. Thiên nhiên và con người đã hòa quyện và tô điểm cho nhau.

    Cảnh rừng đêm trăng thu huyền diệu, thơ mộng, trữ tình chính là câu kết cho đoạn thơ:

“Rừng thu trăng rọi hòa bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung”

    Không gian được mở ra tràn ngập ánh trăng thanh bình, ánh trăng ấy đang soi sáng khắp núi rừng chiến khu. Dưới ánh sáng của vầng trăng hiền dịu, có đâu đây ngân nga tiếng hát “ân tình” làm xao xuyến lòng người. Tiếng hát là tiếng lòng, bộc lộ tâm hồn thủy chung, tình nghĩa của con người Việt Bắc.

    Có thể nói, đây là một trong những khổ thơ nổi bật nhất trong đoạn trích. Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Việt Bắc được miêu tả chân thực và rõ nét, có sự hòa quyện tuyệt vời. Con người- thiên nhiên luôn hòa quyện, gắn bó mà không có sự tách rời. Mỗi câu thơ là một phiên cảnh với những nét màu tài hoa.

—/—

Với  các bài văn mẫu Phân tích đoạn thơ 4 trong bài thơ Việt Bắc do Top lời giải sưu tầm và biên soạn trên đây, hy vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về  tác phẩm. Chúc các em làm bài tốt!