Nghiên Cứu Tác Dụng Phụ Của Thuốc Trị Mụn Trứng Cá, Thuốc Trị Mụn Gây Hại
Bạn thường nghe về sự “kỳ diệu” của dùng isotretinoin trị mụn: rằng isotretinoin hiệu quả đối với tất cả các loại mụn hay chỉ dùng một tuần là thấy hiệu quả rõ rệt. Vậy thực hư về hiệu quả và độ an toàn của isotretinoin trong trị mụn như thế nào? Hãy cùng Bác sĩ chuyên khoa Da liễu tìm hiểu về vấn đề này trong bài viết dưới đây.
Đang xem: Tác dụng phụ của thuốc trị mụn trứng cá
Nội dung bài viết
Isotretinoin là gì?
Isotretinoin (13-cis-retinoid acid) là một dẫn xuất của vitamin A. So với các dẫn xuất khác của Vitamin A bao gồm retinol, retinol ester hay retinaldehyde; isotretinoin không cần qua chuyển đổi ở gan mà ở sẵn dạng có hoạt tính nên mang lại tác dụng điều trị mạnh mẽ và được xếp vào hàng những thuốc kê toa, cần được chỉ định bởi Bác sĩ Da liễu trước khi sử dụng.
Isotretinoin đường uống đã được cơ quan thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt cho chỉ định điều trị mụn nang và mụn bọc ở thể nghiêm trọng từ năm 1982. Qua hơn 3 thập kỷ, việc sử dụng isotretinoin ngày nay trở nên phổ biến hơn. Trong các Khuyến cáo chuyên ngành Da liễu, isotretinoin được sử dụng cho cả những trường hợp mụn mức độ trung bình kháng trị với kháng sinh hay có kèm theo sẹo.
Một lý do quan trọng khác nữa dẫn đến isotretinoin được sử dụng rộng rãi hiện nay đó là việc lạm dụng isotretinoin từ chính các bác sĩ Da liễu: kê toa sớm isotretinoin khi chưa có chỉ định. Hay từ phía người bệnh, tự ý sử dụng isotretinoin khi được truyền miệng về hiệu quả của thuốc này trong điều trị mụn.
Cơ chế tác dụng của isotretinoin trong trị mụn?
Isotretinoin là thuốc duy nhất tác động đến cả 4 cơ chế bệnh sinh gây mụn. Qua các nghiên cứu, isotretinoin đường uống đã chứng minh:
Giảm sự tiết bã nhờn và giảm kích thước tuyến bã nhờnGiảm sự keratin hóa tại cổ nang lôngKìm hãm sự phát triển của vi khuẩn gây mụn acnesGiảm viêm.
Bên cạnh đó, isotretinoin cũng điều hòa biểu hiện gen của tế bào da: tăng sự chết tế bào theo chương trình, giảm biểu hiện gen chuyển hóa lipid và tăng sự tổng hợp collagen.
Hiệu quả của isotretinoin trong trị mụn?
Isotretinoin là thuốc mang lại hiệu quả cao trong điều trị mụn và đã được khuyến cáo, hướng dẫn sử dụng điều trị mụn bởi nhiều tổ chức uy tín trên thế giới. Tuy nhiên, không có nghĩa là có thể sử dụng isotretinoin cho tất cả các mức độ mụn và tất cả các giai đoạn mụn.
Theo Khuyến cáo của Hiệp hội Da liễu Hoa Kỳ, isotretinoin được sử dụng cho trường hợp mụn nang nghiêm trọng; mụn mức độ trung bình kháng trị với thuốc kháng sinh đường uống hoặc có kèm sẹo mụn hay đang stress tâm lý nghiêm trọng với tình trạng mụn của mình. Theo khuyến cáo của Hiệp hội Da liễu Singapore, isotretinoin đường uống được sử dụng trong trường hợp mụn nang, mụn bọc nặng, mụn nặng đã thất bại với liệu trình 6-8 tuần kháng sinh đường uống phối hợp với retinoid và benzoyl peroxide bôi ngoài da, mụn kèm sẹo nặng hay đang căng thẳng nghiêm trọng vì tình trạng mụn.
Phân loại tình trạng mụn (ảnh minh họa)
Các phương pháp điều trị sẹo rỗ hiệu quả
Những nguy cơ tiềm ẩn khi lạm dụng dùng isotretinoin trị mụn?
Isotretinoin là thuốc hiệu quả không những trong điều trị mụn mà còn được sử dụng trong một số bệnh khác, tuy nhiên đi kèm theo đó là rất nhiều các tác dụng ngoại ý có thể gặp phải khi sử dụng thuốc này. Đây cũng là lý do isotretinoin được liệt vào hàng “Thuốc kê toa” (“Thuốc kê đơn”), nghĩa là chỉ được sử dụng theo quyết định của Bác sĩ Da liễu, sau khi cân nhắc lợi ích thuốc mang lại và nguy cơ tác dụng phụ có thể xảy ra.
Dưới đây là những tác dụng ngoại ý có thể gặp phải khi sử dụng isotretinoin:
– Khô môi, viêm da, viêm kết mạc mắt, giảm thị lực thoáng qua là những tác dụng phụ thường gặp nhất.
– Bùng phát mụn có thể gặp phải sau thời gian ngắn dùng isotretinoin đường uống với tỉ lệ vào khoảng 6 – 27,1% người sử dụng.
– Tăng men gan, tăng lipid máu.
– Đau khớp, viêm gân.
– Lo lắng, thay đổi cảm xúc và thậm chí là trầm cảm. Do đó, Bác sĩ Da liễu cần tầm soát các biểu hiện trầm cảm trước khi quyết định sử dụng isotretinoin cho bệnh nhân cũng như trong thời gian sử dụng để tránh những trường hợp trầm cảm nghiêm trọng như có ý định tự sát.
Xem thêm: Độ Ph Của Sữa Rửa Mặt Tây Thi, Trắng Mịn Bất Ngờ Với Sữa Rửa Mặt Tây Thi
– Ảnh hưởng đến thai kỳ. Đây là tác dụng phụ có thể nói là nguy hiểm nhất khi sử dụng isotretinoin. Phụ nữ mang thai khi sử dụng isotretinoin có thể gây quái thai nghĩa là gây ra sự phát triển bất thường của thai nhi, với tỉ lệ dị tật bẩm sinh lên đến 28% (chủ yếu là dị tật sọ mặt và tim). Các thống kê cũng cho thấy 20% trường hợp mẹ mang thai bị sảy thai tự phát khi sử dụng isotretinoin trong thai kỳ.
Nên thăm khám với Bác sĩ Da liễu để được điều trị mụn an toàn và hiệu quả (ảnh minh họa)
Sử dụng isotretinoin thế nào cho đúng?
Trường hợp nào nên sử dụng isotretinoin?
Theo các Hướng dẫn Da liễu, isotretinoin trong điều trị mụn được Bác sĩ Da liễu chỉ định sử dụng cho những trường hợp:
Mụn nang, mun bọc nặngMụn mức độ trung bình điều trị không thành công với kháng sinh đường uống, kèm sẹo hay đang bị stress tâm lý nghiêm trọng vì tình trạng mụn.
Nói theo một cách khác, isotretinoin chỉ nên là thuốc sử dụng ngay từ ban đầu cho trường hợp mụn nang, mụn bọc nặng. Đối với mụn mức độ trung bình, isotretinoin không phải là lựa chọn đầu tiên, chỉ được cân nhắc sử dụng nếu điều trị không thành công với thuốc khác hoặc có kèm theo những điều kiện đặc biệt khác. Do vậy, sử dụng isotretinoin ngay từ ban đầu cho trường hợp mụn trung bình đơn thuần hay trường hợp mụn nhẹ được xem là ví dụ điển hình cho việc lạm dụng isotretinoin.
Thời gian sử dụng?
Trung bình từ 16 – 20 tuần, có thể kéo dài đến 30 tuần để đạt mức giảm 90% số tổn thương mụn.
Sau khi ngưng isotretinoin đường uống, cần sử dụng thêm retinoid bôi ngoài da (ví dụ như tretinoin) trong vòng vài tháng để duy trì hiệu quả điều trị.
Cách dùng:
Isotretinoin tan trong dầu. Do đó, nên uống thuốc trong bữa ăn để tăng cường sự hấp thu của thuốc vào máu.
Các lưu ý khi sử dụng:
Isotretinoin là thuốc kê toa, việc sử dụng isotretinoin đường uống chỉ được quyết định bởi Bác sĩ Da liễu sau khi cân nhắc cẩn thận lợi ích và nguy cơ.
Trong thời gian điều trị với isotretinoin, nên ngưng sử dụng các thuốc trị mụn bôi ngoài da và đường uống khác để tránh nguy cơ gia tăng tác dụng phụ.
Isotretinoin có thể gây biến chứng cho thai nhi vì vậy bệnh nhân khi sử dụng isotretinoin cần được thăm khám trước hai tuần để loại trừ khả năng có thai. Trong khoảng thời gian trước 1 tháng kể từ khi bắt đầu sử dụng isotretinoin, trong quá trình điều trị mụn, sau một tháng kể từ khi ngưng điều mụn bằng isotretinoin người bệnh phải sử dụng biên pháp tránh thai. Nếu có thai trong thời gian kể trên, phải lập tức báo ngay cho Bác sĩ.
Trong thời gian sử dụng isotretinoin, Bác sĩ Da liễu cần theo dõi chặt chẽ tình trạng tâm lý bệnh nhân. Bệnh nhân nên được kiểm tra chỉ số men gan và mỡ máu trước, trong và sau quá trình trị liệu.
Thận trọng khi kết hợp isotretinoin với kháng sinh đường uống, đặc biệt là kháng sinh nhóm cyclin (khi kết hợp đồng thời với doxycyclin có thể gây tăng áp lực nội sọ…)
Bác sĩ chuyên khoa Da liễu khuyên bạn: Điều trị mụn với isotretinoin phải tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa da liễu. Khi có những biểu hiện bất thường ở da hoặc về sức khỏe nói chung, đặc biệt khi có biểu hiện mang thai bạn cần phải thông báo ngay với bác sĩ. Tuyệt nhiên không tự ý mua và uống isotretinoin để trị mụn, hoặc nghe theo lời khuyên của người không có chuyên môn như bạn bè, nhân viên các spa.
Chương trình truyền thông Vì sức khỏe người Việt kết hợp với phòng khám da liễu Doctor Acnes tổ chức các chương trình tư vấn và khám bệnh trực tuyến về bệnh lí da liễu theo từng chủ đề nằm trong chuỗi hoạt động phi lợi nhuận “Bệnh nhân hỏi, bác sĩ trả lời”.
Xem thêm: Tác Dụng Của Oxy Già Trong Làm Đẹp, Trị Mụn, Làm Trắng Răng, Tắm Trắng
Qúy bạn đọc đang gặp phải những vấn đề da liễu, có nhu cầu nghe tư vấn cụ thể từ bác sĩ, mời xem TẠI ĐÂY.
Có thể bạn quan tâm
Bài viết hay nhất
Câu 10. Tại sao phải dạy học tích hợp? Chủ trương dạy học tích hợp có gì mới? Những thuận lợi, khó khăn và cách khắc phục khi thực hiện dạy học tích hợp? | Myphamthucuc.vn
Mối quan hệ biện chứng giữa cái chung và cái riêng? Vận dụng ý nghĩa phương pháp luận trong giải quyết mối quan hệ trên để phân tích mối quan hệ giữa chủ nghĩa Mác-Lênin với thực tiễn cách mạng Việt Nam? | Myphamthucuc.vn
Câu 11. Tại sao phải thực hiện dạy học phân hóa? Chủ trương dạy học phân hóa trong CT mới có gì khác CT hiện hành? Những thuận lợi và khó khăn trong việc thực hiện dạy học phân hóa hiện và cách khắc phục? | Myphamthucuc.vn
Tư tưởng Đất Nước của Nhân dân trong Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm
Các Kiểm Tra Hạn Sử Dụng Của Kem Chống Nắng Skin Aqua Nhật Bản
Bài thơ “Ngắm trăng” được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
Câu hỏi ôn tập bài Sau phút chia li chọn lọc chi tiết
Phân tích tâm trạng nhân vật Liên khi chờ tàu năm 2023
Giới thiệu về Ngô Gia văn phái năm 2023
Kem Dưỡng Estee Lauder Thật Giả Qua Các Dung Tích, So Sánh Và Nhận Biết Serum Advance Night Repair
Nhân vật Mị sau khi về làm dâu nhà thống lí Pá Tra trong Vợ chồng A Phủ
Phân tích bức tranh tứ bình trong bài Nhớ rừng của Thế Lữ năm 2023
Viết thư cho Cô giáo cũ nhân ngày 20/11 năm 2023
Soạn bài Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ