Một thứ quà của lúa non Cốm – tác giả, nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý

Một thứ quà của lúa non Cốm – tác giả, nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức tác phẩm Một thứ quà của lúa non Cốm Ngữ văn lớp 7, bài học tác giả – tác phẩm Một thứ quà của lúa non Cốm trình bày đầy đủ nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý phân tích, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích tác phẩm.

A. Nội dung tác phẩm Một thứ quà của lúa non Cốm

Bài văn Một thứ quà của lúa non: Cốm được rút từ tập Hà Nội băm sáu phố phường (1943), tập tùy bút viết về  cảnh sắc và phong vị của Hà Nội, đặc biệt là những thứ quà, những món ăn thường ngày khá bình dị, không mấy cao sang nhưng lại đậm đà hương vị riêng, thể hiện sự tinh tế, khéo léo trong bản sắc văn hóa lâu đời của đất kinh kỳ.

B. Đôi nét về tác phẩm Một thứ quà của lúa non Cốm

1. Tác giả

– Thạch Lam (1910 – 1942) tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh, sau đổi là Nguyễn Tường Lân.

– Là một nhà văn nổi tiếng, một trong những thành viên của nhóm “Tự lực văn đoàn” trong giai đoạn trước CMT8 năm 1945.

– Thạch Lam là nhà văn có sở trường về truyện ngắn với ngòi bút tinh tế, nhạy cảm, đặc biệt khi khai thác thế giới nội tâm của con người.

2. Tác phẩm

a, Xuất xứ

– “Một thứ quà của lúa non: Cốm” được rút từ tập “Hà Nội băm sáu phố phường” (1943). Đây là tập tùy bút viết về cảnh sắc và phong vị của Hà Nội

b, Bố cục

Gồm 3 phần:

– Phần 1: Từ đầu đến “vút lên như những chiếc thuyền rồng”. Giới thiệu khái quát về cốm và sự hình thành của cốm.

– Phần 2: Tiếp theo đến “những kẻ mới giàu vô học có biết đâu mà thưởng thức được những vẻ cao quý kín đáo và nhũn nhặn”. Ca ngợi những giá trị của cốm.

– Phần 3: Còn lại. Bàn về cách thưởng thức cốm.

c, Phương thức biểu đạt

– Biểu cảm

d, Thể loại

– Tùy bút là một thể văn, tuy khá giống với bút kí, kí sự ở yếu tố miêu tả, ghi chép những hình ảnh sự việc quan sát, chứng kiến được. Nhưng tùy bút lại thiên nhiều về biểu cảm, chú trọng đến thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của người viết.

g, Giá trị nội dung

– Phát hiện, ca ngợi nét đẹp văn hóa trong một thứ quà giản dị

– Thể hiện tình cảm của tác giả

– Lời nhắc nhở nâng niu, giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống

h, Giá trị nghệ thuật

– Lối văn nhẹ nhàng trong sáng, ngôn ngữ điêu luyện, đặc biệt trong việc khai thác cảm xúc

– Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt

– Câu văn, từ ngữ giàu hình ảnh và biểu cảm

C. Sơ đồ tư duy Một thứ quà của lúa non Cốm

D. Đọc hiểu văn bản Một thứ quà của lúa non Cốm

1. Giới thiệu khái quát về cốm và sự hình thành của cốm

– Nguồn gốc của cốm:

+ Xuất phát từ những cánh đồng xanh, với những hạt thóc nếp đầu tiên trĩu nặng với mùi thơm mát của bông lúa non.

+ Trong cái vỏ xanh kia là giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị hoa cỏ.

Dưới ánh nắng, giọt sữa dần đông lại, bông sữa ngày càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong sạch.

=> Được tạo ra từ những gì tinh túy nhất của thiên nhiên, trời đất.

– Cách chế biến cốm:

+ Đợi đến lúc vừa nhất thì gặt mang về.

+ Cách chế biến được truyền từ đời này sang đời khác – là một sự bí mật

+ Không đâu làm cốm dẻo, thơm và ngon như cốm làng Vòng.

=> Cốm là sản phẩm của bàn tay khéo léo, tinh tế.

2. Ca ngợi những giá trị của cốm

– Cốm là một món ăn đặc sản của dân tộc: “Là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam.”

– Cốm còn dùng để biếu, tặng trong những ngày Tết, dùng trong các lễ nghi của dân tộc: Hồng cốm với màu đỏ thắm của hồng như ngọc lựu giàu và màu xanh tươi của cốm như ngọc thạch quý.

=> Cốm là sản phẩm chứa đựng giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam.

3. Bàn về cách thưởng thức cốm

– Không phải thức quà của những người ăn vội mà phải ăn chút ít, thong thả để cảm nhận hương vị kết tinh của đất trời.

– Nhẹ nhàng, nâng đỡ từng hạt cốm.

– Phải biết kính trọng cái lộc của Trời, cái khéo léo của người và sự cố sức tiềm tàng, nhẫn nại của thần Lúa.

=> Thưởng thức cốm phải trang nhã đúng phong vị.