Giải thích câu tục ngữ Đói cho sạch, rách cho thơm năm 2021

Giải thích câu tục ngữ Đói cho sạch, rách cho thơm năm 2021

Bài văn Giải thích câu tục ngữ Đói cho sạch, rách cho thơm gồm dàn ý chi tiết, 3 bài văn phân tích mẫu được tuyển chọn từ các bài văn phân tích đạt điểm cao của học sinh trên cả nước giúp bạn đạt điểm cao trong bài kiểm tra, bài thi môn Ngữ văn 7.

Bài văn mẫu 1

   Cuộc sống của mỗi người luôn có những biến đổi, có những lúc thăng nhưng bên cạnh đó cũng có những nốt trầm. Trước sự thay đổi của cuộc sống chúng ta cần giữa vững ý chí, niềm tin và hơn hết là giữ gìn phẩm giá của bản thân. Để nói về điều này, ông cha ta đã gửi gắm qua câu tục ngữ Đói cho sạch, rách cho thơm.

   Câu tục ngữ được chia làm hai vế, cân đối, nhịp nhàng. Trước hết chúng ta cần hiểu nghĩa đen của câu tục ngữ này là gì. Dù có bị đói chúng ta cũng phải ăn miếng ăn sạch sẽ, dù có nghèo quần áo cũng phải gọn gàng, thơm tho, không được ăn mặc lôi thôi, luộm thuộm. Đằng sau lớp nghĩa bề mặt đó, ông cha ta còn gửi gắm đến thế hệ sau một thông điệp vô cùng sâu sắc, ý nghĩa. Đói và rách ở đây chỉ cuộc sống khó khăn, túng quẫn; sạch, thơm không chỉ dùng chỉ hình thức bề ngoài mà còn thể hiện phẩm chất, tính cách bên trong mỗi con người: sự trong sạch, trung thực, không tham lam, lừa dối. Câu tục ngữ khuyên nhủ mỗi người dù cuộc sống có khó khăn, vất vả, phải chịu nhiều khổ cực cũng phải luôn giữ gìn nhân cách, phẩm chất của bản thân. Không bởi vì hoàn cảnh thay đổi mà bán rẻ nhân phẩm, lương tâm, đạo đức của chính mình.

   Trong cuộc sống, khi gặp những khó khăn người ta thường dễ dàng suy sụp, nản chí, có những hành động không đúng với chuẩn mực đạo đức, “đói ăn vụng, túng làm càn”. Đồng thời đây cũng là lúc thử thách bản lĩnh của mỗi con người. Nếu là người có ý chí, có bản lĩnh vững vàng sẽ không bị sa ngã trước những cám dỗ của cuộc sống, sẽ giữ được lương tâm, phẩm giá, nhân cách của bản thân. Ngược lại, bị cám dỗ sẽ trở thành kẻ xấu, tha hóa về đạo đức. Với xã hội hiện đại đây là câu nói răn mình mà mỗi người cần phải ghi nhớ để không sa đà vào những tệ nạn khi gặp khó khăn, vất vả.

   Từ cổ chí kim có rất nhiều tấm gương sáng về tinh thần, thái độ sống đúng đắn, đúng mực, không bị cám dỗ trước những sa hoa của cuộc sống. Khổng Tử người có phẩm hạnh, đạo đức cao thượng, dù cả đời ông sống trong nghèo túng, nhưng chưa bao giờ ông bị những lời dụ dỗ làm cho mất đi những nét phẩm cách của một bậc thánh nhân. Gần hơn là cụ Phan Bội Châu, vị anh hùng của dân tộc, là một người tài giỏi, lãnh đạo nhân dân cứu nước theo con đường dân chủ, mặc dù nhiều lần bị thực dân Pháp dụ dỗ, đe dọa nhưng ông vẫn kiên trinh tấm lòng cứu nước, cứu dân. Và còn rất nhiều tấm gương khác trong cuộc sống thể hiện đức tính tốt đẹp, không bán rẻ lương tâm, nhân cách của bản thân trước những cám dỗ của cuộc sống.

   Bên cạnh đó vẫn còn những con người coi thường những giá trị tốt đẹp của dân tộc, bán rẻ nhân phẩm của mình vì những lợi ích trước mắt như: buôn bán ma túy, ăn trộm, ăn cắp,… Những hành động này thật đáng lên án và những kẻ đó cần có những hình phạt thích đáng.

   Đói cho sạch, rách cho thơm từ xưa đến nay đã là lời răn dạy, là lẽ sống mà mỗi con người phải hướng đến. Là một học sinh ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường chúng ta phải kiên định, trung thực, không vì những lợi ích trước mắt mà bán rẻ nhân cách của mình. Chỉ có tu dưỡng, rèn luyện đạo đức ngay từ bây giờ thì sau này ta mới trở thành người có ích cho gia đình và xã hội.

Bài văn mẫu 2

   Giá trị của một con người không được đánh giá bằng vẻ bề ngoài hay khối tài sản mà họ đang sở hữu mà được minh chứng bởi vẻ đẹp cốt cách ở bên trong. Cuộc sống với bao lo toan bộn bề với đầy rẫy những cám dỗ xấu xa, nếu không thực sự tỉnh táo và bản lĩnh con người rất có thể bị xa ngã, không bảo toàn được nhân cách phẩm chất mình. Câu tục ngữ “đói cho sạch rách cho thơm” vừa là lời khuyên răn vừa là lời cảnh tỉnh cho con người về cách sống, hãy sống sao cho không hổ thẹn với lương tâm và làm mất đi giá trị của chính mình.

   Câu tục ngữ với hai vế đối rất chỉnh cùng những hình ảnh gần gũi quen thuộc đã nói lên bài học đạo đức sâu sắc được cha ông ta gửi gắm. “Đói, rách” vốn là từ ngữ chỉ việc ăn mặc không đầy đủ tươm tất của con người, là biểu hiện cụ thể nhất về sự khó khăn trong đời sống vật chất. Suy rộng ra đây là những hình ảnh tượng trưng cho cuộc sống éo le, khổ cực, bất hạnh của con người. “Sạch, thơm” là những tính từ nói về sự thơm tho, sạch sẽ trong cách ăn mặc của con người. Sống trong hoàn cảnh khốn làm sao ta có thể giữ cho mình được vẻ thơm tho, sạch đẹp. Câu tục ngữ có vẻ chất chứa đầy mâu thuẫn phải suy nghĩ kĩ lưỡng thì ta mới có thể nhận ra nội hàm sâu sa của nó. Thực tế, cuộc sống khốn khó, nghèo nàn có thể làm mai một đi vẻ bề ngoài của con người nhưng tận sâu bên trong đó là linh hồn, phẩm chất thì không gì có thể thay đổi. Đặt trong ý nghĩa sâu sa ấy, hai tính chất “sạch, thơm” nhằm hướng đến phẩm chất trong sạch lương thiện của mỗi con người. Từ đây, cha ông ta muốn khuyên răn con cháu dù sống trong hoàn cảnh nào cũng phải giữ được lương tâm phẩm giá trong sạch, không làm điều gì khuất tất hổ thẹn với lòng mình.

   “Đói cho sạch rách cho thơm” là quan niệm sống tốt đẹp đậm chất nhân văn của con người Việt Nam ta. Con người xem trọng nhau là ở cốt cách, phẩm chất. Một người nghèo nhưng không hèn chắc chắc sẽ được nể trọng hơn một kẻ vì cuộc sống giàu sang mà để nhân cách bị tha hóa. Xưa kia, trong xã hội phong kiến người nông dân bị chèn ép, bóc lột, kìm kẹp đến khốn cùng bởi sưu cao thuế nặng. Hoàn cảnh sống éo le đè nặng lên kiếp sống như thế nếu như không vững vàng giữ lấy phẩm chất thiên lương con người rất dễ cùng quẫn mà đi vào con đường tội lỗi. Câu chuyện về Chí Phèo từ môt người nông dân lương thiện bị cái nghèo đói, cái bất công phi lí đẩy vào con đường tù tội trở thành bóng ma làng Vũ Đại vẫn để lại trong ta nhiều ám ảnh. Sự tha hóa về nhân cách, không làm chủ được bản thân để cho cái xấu cái ác khống chế của Chí Phèo muôn đời bị lên án, phê phán. Ngược lại, Chị Dậu cũng là những người nông dân lâm vào cảnh bần cùng bởi sưu cao thuế nặng phải bán chó bán con nhưng chị vẫn giữ gìn cốt cách của một người phụ nữ nông dân kiên cường. Hay câu chuyện về Lão Hạc một con người hiền lành tự tôn tự trọng thà ăn củ khoai củ chuối qua ngày chứ quyết không bán đi mảnh vườn của con, vì lừa một con chó mà quyết tự lỗi bằng cái chết đau đớn. Những người như Chị dậu, Lão Hạc chính là tấm gương sáng về lẽ sống “đói cho sạch rách cho thơm” mà cha ông luôn khuyên răn nhắc nhở.

   Trong xã hội ngày nay, cuộc sống công nghiệp hiện đại và phát triển hơn đời sống vật chất của con người cũng đầy đủ hơn, không còn phải ăn đói mặc rách. Tuy nhiên, những trở ngại trong cuộc sống, nhưng bế tặc trong công việc cũng còn rất nhiều. Con người trong xã hội mới cũng cần phải tỉnh táo để không đánh mất đi phẩm giá của chính mình. Không vì để đạt được mục đích mà nịnh hót người này, hãm hại người kia. Càng không vì đồng tiền, vì ham muốn cá nhân mà làm những việc xấu có ảnh hưởng tới tính mạng và cuộc sống của người khác như trộm cắp, cướp giật, buôn bán ma túy,… Ngoài ra mỗi chúng ta không chỉ trong sạch trong lối sống mà con người cần phải trong sạch trong nếp nghĩ. Không toan tính vụ lợi, không ích kỉ bon chen, dù hoàn cảnh ra sao cũng phải biết yêu thương, bao dung với mọi người. Là học sinh còn đang ngồi trên ghế nhà trường mỗi chúng ta cần phải biết tu dưỡng rèn luyện phẩm chất đạo đức, bắt đầu từ những việc làm thiết thực nhất như không quay cóp bài, không nói dối thầy cô, biết giúp đỡ, yêu thương bạn bè.

   Câu tục ngữ “đói cho sạch rách cho thơm” vừa là lời khuyên răn vừa là lời nhắn nhủ tới tất cả mọi người về cách sống của mình. Đó là bài học nhân sinh về quan niệm sống phải biết giữ lấy phẩm chất, lương tri của mình dù ở bất cứ hoàn cảnh nào. Giá trị của con người bắt nguồn từ chính những lẽ sống như thế cho nên mỗi người cần phải trân trọng và gìn giữ nếp sống tốt đẹp của mình.

Bài văn mẫu 3

   Đạo lí làm người của dân tộc ta được thể hiện khá rõ ràng trong kho tàng ca dao, tục ngữ. Nói về lối sống thanh cao, trong sạch, giữ gìn phẩm giá trong hoàn cảnh khó khăn, tục ngữ có câu Đói cho sạch, rách cho thơm.

   Người xưa mượn hai yếu tố thiết thực nhất trong cuộc sống hằng ngày của con người là ăn và mặc để thông qua đó thể hiện quan niệm sống của mình. Trong xã hội phong kiến trước đây, người lao động chân lấm tay bùn thường bị giai cấp bóc lột khinh thường, rẻ rúng. Bọn chúng cho rằng mọi sự xấu xa trên đời đều bắt đầu từ sự cùng khốn này: Bần cùng sinh đạo tặc, hay Đói ăn vụng, túng làm càn.Thực tế cũng có một số người bị tha hóa trước hoàn cảnh nhưng đó chỉ là rất ít, còn phần lớn người lao động chân chính vẫn giữ vững nếp sống lành mạnh, trong sạch truyền thống của cha ông.

   Lúc đói bản năng tự nhiên của con người trỗi dậy rất mạnh để bảo tồn sự sống. Liệu có còn đủ lí trí để giữ cho sạch sẽ? Khi nghèo nàn, rách rưới, mấy người còn nghĩ tới thơm tho? Không ! Câu tục ngữ này không định đề cập đến nghĩa đen mà cao hơn thế, nó nêu lên một triết lí sống, một quan điểm sống, một nề tảng đạo đức của nhân dân ta.

   Câu tục ngữ lấy đói và rách là hai biểu hiện cụ thể của hoàn cảnh khó khăn trong đời sống vật chất của con người để tượng trưng cho cuộc sống gian truân, vất vả. Nước ta là một nước nông nghiệp, trước đây hơn 90% dân số sống bằng nghề làm ruộng. Quanh năm họ dầu dãi nắng mưa, đổ mồ hôi nước mắt trên đồng ruộng để làm ra củ khoai, hạt lúa. Cực nhọc trăm bề nhưng nghèo đói vẫn hoàn nghèo đói bởi sưu cao, thuế nặng, bởi chính sách áp bức, bóc lột tàn khốc của giai cấp thống trị. Đời người nông dân nghèo, hỏi có mấy khi được ấm no, vui vẻ?

   Sống trong cảnh đói rách kéo dài triền miên như vậy, nếu không giữ gìn phẩm cách, con người sẽ rất dễ bị tha hóa về đạo đức. Trong hoàn cảnh ấy, những lời khuyên nhủ, những bài học nhân sinh là hết sức cần thiết. Người lao động khuyên nhau, nhắc nhở nhau hãy sống cho trong sạch, đúng với bản chất thiên lương, sao cho khỏi cúi xuống thẹn đất, ngẩng lên thẹn trời và trước hết là để cho lương tâm mình không bị cắn rứt bởi tội lỗi xấu xa.

   Quan điểm này đối lập với quan điểm sống tiêu cực của giai cấp boc lột; là sự tự khẳng định và đề cao quan điểm sống thanh cao của người lao động. Không một uy lực nào, một cám dỗ nào có thể làm cho những con người chân chính khuất phục.

   Trong sạch trong lối sống, trong nếp nghĩ. Thơm tho trên phương diện danh dự, đạo lí làm người. Điều đó đã được kết tụ trong cách sống cao thượng của những bậc chính nhân quân tử như Nguyễn Trãi, Cao Bá Quát, Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Khuyến,… Quan niệm sống ấy là quan niệm sống cao đẹp của nhân dân ta từ ngàn xưa truyền lại. Nó giống như những bông hoa sen vươn lên trên đầm lầy với vẻ đẹp thanh cao và mùi hương thơm ngát.